Η Μο­νή του Αγί­ου Νι­κο­λά­ου Ανα­παυ­σά βρί­σκε­ται πο­λύ κον­τά στο χω­ριό Κα­στρά­κι. Εί­ναι το πρώ­το μονα­στή­ρι που συ­ναν­τά­ει κα­νείς α­νε­βαί­νον­τας α­πό το χω­ριό αυτό στα Με­τέ­ω­ρα. Τρι­γύ­ρω του βρίσκον­ται και τα ε­ρει­πω­μέ­να μο­να­στή­ρια Προ­δρό­μου, Αγίας Μο­νής και Παν­το­κρά­το­ρος, κα­θώς και το εκ­κλη­σά­κι της Πα­να­γί­ας της Δού­πια­νης.

Ο βρά­χος, πά­νω στον ο­ποί­ο κτί­στη­κε το μο­να­στή­ρι είναι πο­λύ μι­κρός σε έ­κτα­ση και στε­νό­χω­ρος στο πλά­τω­μα της κο­ρυ­φής του. Αυ­τό ε­πη­ρέ­α­σε και την κτι­ρια­κή δι­α­μόρ­φω­ση και συγ­κρό­τη­ση της μο­νής, που α­ναγ­κα­στι­κά δεν μπό­ρε­σε να α­να­πτυ­χθεί σε έκταση και γ' αυ­τό ως τε­λι­κή λύ­ση χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­καν τα αλ­λε­πάλ­λη­λα πα­τώ­μα­τα.

Ανε­βαί­νον­τας την κτι­στή σκά­λα συ­ναν­τά­ει κα­νείς πρώτα το πο­λύ μι­κρό πα­ρεκ­κλή­σι του Α­γί­ου Αντωνίου και την κρύ­πτη, ό­που φυ­λάσ­σον­ταν πα­λαι­ό­τε­ρα οι κώ­δι­κες και τα κει­μή­λια της μο­νής.

Δεν είναι ε­ξα­κρι­βω­μέ­νο που ο­φεί­λει την ε­πω­νυ­μί­ας της η Μο­νή του Α­γί­ου Νι­κο­λά­ου Α­να­παυσά. Πιθανότα­τα σε κά­ποι­ον πα­λαι­ό κτί­το­ρα της, που θα πρέ­πει να το­πο­θε­τη­θεί χρο­νι­κά στο ΙΔ΄ αιώ­να, μα­ζί με τις α­παρ­χές της μο­να­στι­κής ζω­ής πά­νω στο βρά­χο αυτό. ‘Αλ­λοι συ­σχε­τί­ζουν ετυ­μο­λο­γι­κά το ό­νο­μα με το ρή­μα «α­να­παύ­ο­μαι», ο­πό­τε Α­να­παυ­σάς θα πρέ­πει να ση­μαί­νει τον τό­πο α­νά­παυ­σης και α­να­ψυ­χής.

Στη δε­κα­ε­τί­α του 1960 η Μο­νή του Α­γί­ου Νι­κο­λά­ου του Α­να­παυ­σά α­να­και­νί­στη­κε και α­να­στη­λώ­θη­κε α­πό την αρ­μό­δια Αρ­χαι­ο­λο­γι­κή Υ­πη­ρε­σί­α της πε­ρι­ο­χής. Ταυ­τό­χρο­να έ­γι­νε και συ­στη­μα­τι­κή και προσεχτική συν­τή­ρη­ση των τοι­χο­γρα­φι­ών, οι ο­ποί­ες, με­τά τον κα­θα­ρι­σμό τους, α­πέ­κτη­σαν την πα­λιά τους ο­μορ­φιά και λάμ­ψη.